Ο Αρισταίος, του οποίου το όνομα προέρχεται από την ελληνική λέξη “άριστος” που σημαίνει “ο πιο χρήσιμος” ή “ο καλύτερος στο είδος του”, υπήρξε ένα χαρισματικό παιδί με θεϊκή καταγωγή, καθώς ο πατέρας του ήταν ο θεός Απόλλωνας και η μητέρα του η Νύμφη Κυρήνη. Έζησε στην περιοχή της Φθίας στη Θεσσαλία με τη συντροφιά των Νυμφών, ενώ οι Μούσες διαδραμάτισαν καθοριστικό ρόλο στην ανατροφή του, δεδομένου ότι ήταν αυτές που μύησαν τον Αρισταίο στη μαντική και στην ιατρική τέχνη.

Οι Νύμφες, από την άλλη, έστρεψαν το ενδιαφέρον του Αρισταίου στην καλλιέργεια της ελιάς, εφόσον ο τόπος στον οποίο βρίσκονταν (Φθία) ήταν «μεστός» από αγριελιές. Έτσι, οι Νύμφες του έμαθαν πώς να τις μπολιάζει για να δίνουν καρπό, να αλέθει τον καρπό του ελαιόδεντρου και να εξάγει το πολύτιμο ελαιόλαδο. Κατά τα λεγόμενα του Ρωμαίου ιστοριογράφου Πλίνιου, ο Αρισταίος ήταν υπεύθυνος για την ανακάλυψη του ελαιοπιεστηρίου, διευκολύνοντας κατ’ αυτόν τον τρόπο την παραγωγή του λαδιού.

Με τη σειρά του, κάποια στιγμή ο Αρισταίος θέλησε να μοιραστεί τα μυστικά και τις τέχνες που διδάχθηκε με τους υπόλοιπους ανθρώπους. Επομένως, ο Αρισταίος ξεκίνησε να ταξιδεύει σε διάφορα μέρη που διαθέτουν γόνιμη γη και πρόσφορο έδαφος για την καλλιέργεια της ελιάς, όπως στην Ελλάδα, τη Σαρδηνία και τη Σικελία, ενώ σύμφωνα με τον αρχαίο Έλληνα ιστορικό και συγγραφέα Διόδωρο Σικελιώτη, σε αυτά τα μέρη λατρεύτηκε από τους ανθρώπους ως γεωργική θεότητα-προστάτης των ελαιοκαλλιεργητών, κυρίως στα νησιά του Αιγαίου και ιδίως στην Κέα.

Καταλήγοντας, ο Αρισταίος τιμήθηκε από τους ανθρώπους όσο λίγοι θνητοί, γεγονός που αποδεικνύει την ανιδιοτελή και γενναιόδωρη προσφορά του στον ανθρώπινο πολιτισμό. Ο θαυμασμός που έθρεφαν οι άνθρωποι προς το πρόσωπο του Αρισταίου επιβεβαιώνεται και από τον Διόδωρο Σικελιώτη, ο οποίος ανέφερε ότι «Eξαιτίας της χρησιμότητας αυτών των ανακαλύψεων, οι ευεργετημένοι άνθρωποι τίμησαν τον Αρισταίο με ισόθεες τιμές, όπως είχε γίνει και με τον Διόνυσο».